In december 2020 ondertekenden 19 lidstaten van de Europese Unie het ‘Europees initiatief inzake processoren en halfgeleidertechnologieën’ in een poging om de EU opnieuw tot een wereldmacht in de halfgeleiderindustrie te maken. De gezamenlijke verklaring heeft tot doel de samenwerking te verbeteren en de investeringen in apparatuur en materialen, ontwerp en geavanceerde fabricage en verpakking te verhogen, waarbij 145 miljard euro aan steun werd toegezegd.
In december 2020 ondertekenden 19 lidstaten van de Europese Unie het ‘Europees initiatief inzake processoren en halfgeleidertechnologieën’ in een poging om de EU opnieuw tot een wereldmacht in de halfgeleiderindustrie te maken. De gezamenlijke verklaring heeft tot doel de samenwerking te verbeteren en de investeringen in apparatuur en materialen, ontwerp en geavanceerde fabricage en verpakking te verhogen, waarbij 145 miljard euro aan steun werd toegezegd.
De stap komt op een kritiek moment. Al geruime tijd verliezen de halfgeleiderproducenten in de EU terrein ten opzichte van de concurrentie, zeker nu toonaangevende wereldspelers kleinere en geavanceerdere chips kunnen produceren. Bovendien zijn de CAPEX-uitgaven van de Europese halfgeleiderindustrie gestagneerd tot ongeveer 4% van de totale uitgaven (Azië-Pacific: 63% in 2019). Er is actie nodig, en niet alleen via het bovenvermelde initiatief of hogere CAPEX-uitgaven.
Qua onderzoek is de EU sterk vertegenwoordigd op het vlak van kleine en middelgrote series van 100mm- en 200mm-wafers. Tot de belangrijkste centra behoren Fraunhofer in Duitsland, IMEC in België en CEA-Leti in Frankrijk. Zij zullen een sleutelrol spelen bij het opschalen van de O&O-inspanning van de EU, die nodig is om de doelstellingen van het EU-initiatief te bereiken.
Volgens Roland Berger zijn de centen en onze competentie echter niet genoeg om onze Europese achterstand in te halen. De enige optie voor Europese chipfabrikanten is samenwerken met grote buitenlandse spelers, zoals Intel, Samsung en TMC.
Such examples highlight that technology transfer from non-EU partners is just as important as financial support. Indeed, the EU’s EUR 145 billion investment package will be ineffective without such partnerships. But combined, the two prongs of financial support and productive partnerships with non-EU players will ensure that the EU semiconductor industry can re-establish itself as a global powerhouse and safeguard Europe’s industrial innovation. (Michael Alexander – Roland Berger 2021)
PANDEMIE OVER, ROGER OUT
Nu de wereld de pandemie te boven komt, worden de voorraden aangevuld. De vraag daalt echter. Zal de halfgeleidersector terugkeren in 2023? De afgelopen jaren waren er ernstige verstoringen in de wereldwijde toeleveringsketen. Er was vooral een tekort aan halfgeleiders, als gevolg van de grote vraag tijdens de pandemie. Twee jaar lang werd de elektronica-industrie getroffen. Toen eind 2022 de verkoop van apparaten vertraagde en de voorraden zich begonnen te herstellen, leek het erop dat de chipniveaus weer enigszins genormaliseerd waren. De vraag of het chiptekort voorbij is, is echter niet zo zwart-wit als je zou denken.
Vooruitblik op aanbod en vraag
Industrialnews Monthly nam een aantal bevindingen van o.a. Gartner, Genpact, SIA, Murray Hill, BDO,… door en probeert consensus en inzicht in de verschillende visies te brengen. Voor sommige sectoren, zoals consumentenelektronica, is het chipstekort afgenomen door een dalende vraag als gevolg van een dreigende recessie, de fors gestegen kosten van levensonderhoud en de hogere voorraadniveaus, bemerkt John Waite, vicepresident voor de globale supply chain bij wereldwijd professioneel dienstverleningsbedrijf Genpact: "De afzwakkende vraag zal zich naar verwachting in 2023 uitbreiden naar de bedrijfsmarkten. Voor niet-memory chips zal de orderachterstand worden weggewerkt, zullen er overtollige voorraden ontstaan en zullen de doorlooptijden korter worden. Bovendien blijft de vraag naar auto's en autonoom rijden zeer sterk.”
"De halfgeleidermarkt komt in een belangrijke correctiecyclus terecht nu de vraag naar pc's, smartphones, tablets en consumentenelektronica aanzienlijk is gedaald", stelt Gaurav Gupta, (vicepresident-analist bij Gartner) tijdens een recent vraaggesprek dat het onderzoeksbureau voerde. “Hoewel chips zich niet langer in een ‘schaarstezone’ bevinden, zijn er nog steeds onevenwichtigheden in de voorraden. Van sommige chips noteren we een overvloed, van andere dan weer een tekort.”
Zo zal er dit jaar een aanzienlijk overaanbod zijn op de geheugenchipmarkt door de zwakke vraag naar eindapparatuur ondanks de productievertraging bij de verkopers, vervolgt Gupta. Dit zal waarschijnlijk ook gevolgen hebben voor analoge componenten. "Over het algemeen vertonen de meeste chipcategorieën een verbetering van de voorraad. Terwijl de consumentenvraag naar halfgeleiders blijft afnemen, zou de bedrijfsmarkt, die netwerken, servers en opslag omvat, ook een aanzienlijk overaanbod aan chips moeten zien. Dit zal het onevenwicht in de voorraad helpen verlichten en de prijzen doen verlagen.”
"Consumentenelektronica leidt de neerwaartse correctie", aldus Mark Granahan, medeoprichter en CEO van iDEAL Semiconductor. “De geheugenprijzen dalen, terwijl de voorraden van communicatie- en analoge/vermogenscomponenten aanzienlijk zijn toegenomen. De boekingen zijn dan weer afgenomen, omdat onderaannemers als gevolg van de lagere vraag hun voorraden afbouwen. Het eerste en tweede kwartaal van het jaar worden beïnvloed, maar er is hoop dat we in het derde en vierde kwartaal zullen terugkeren naar een evenwichtiger vraagprofiel."
OEM’S VERMINDEREN CHIPAANKOPEN EN RESHOREN
De top 10 wereldwijde original equipment manufacturers verkleinden hun chipuitgaves met 7,6%. Volgens voorlopige resultaten van Gartner waren zij goed voor 37,2% van de totale markt in 2022. De meeste van de top 10 halfgeleiderklanten zijn grote OEM's van pc's en smartphones.
Tom Stringer, nationaal verantwoordelijke voor loactieselectie en incentives bij BDO USA (een internationale groep van openbare accountants-, belastings- en advieskantoren) stelt dat het chiptekort nog niet helemaal voorbij is: “We verwachten dat de schaarste zal afnemen naarmate de wereldwijde vraag vertraagt en de markten in evenwicht komen. Maar van sommige onderdelen zullen we een overschot behouden. Dit is het gevolg van een daling van de consumentenvraag naar elektronica en auto's in de loop van 2022. Bij sommige onderdelen, bijvoorbeeld deze door pc- en serverfabrikanten worden gebruikt, is het aanbod groter dan de vraag. Hierdoor dalen de prijzen van die onderdelen. Tegelijkertijd is er nog steeds veel vraag naar specifieke soorten chips, waaronder die voor autofabrikanten en in 5G. Autoconstructeurs worden dus nog steeds geconfronteerd met ernstige uitdagingen, wat sommigen dwingt om de productie verder te verminderen of software te herschrijven om andere of minder chips te gebruiken."
De CHIPS Act, aangenomen in de zomer van 2022, maakt deel uit van een poging om de VS competitiever te maken tegen China en enkele verstoringen van de toeleveringsketen vanuit Azië te verlichten. "De industrie wacht met spanning op de formele aanvraag om het beoordelings- en financieringsproces te beginnen. We verwachten dat de aanvraag eind februari of begin maart klaar zal zijn”, getuigt Stringer.
John Neuffer, president en CEO van de Semiconductor Industry Association, zegt in een verklaring dat bedrijven uit de halfgeleiderindustrie enthousiast reageerden sinds de CHIPS Act werd geïntroduceerd. “Ze kondigden nieuwe projecten in heel Amerika aan voor in totaal honderden miljarden dollars aan particuliere investeringen en ondersteunden honderdduizenden Amerikaanse banen. Een efficiënte en tijdige uitvoering van de CHIPS Act zal het effect van de nieuwe wet maximaliseren en de chipproductie en innovatie in de VS voor vele jaren nieuw leven inblazen.”
Mike Burns, managing director van de Murray Hill Group, een investeringsmaatschappij die zich richt op technologieën en toeleveringsketens, sluit zich hierbij aan. “Ik hoop dat de CHIPS and Science Act de aanzet geeft tot de vernieuwing van ons technologisch leiderschap, maar tevens de productie in de VS nieuw leven inblaast. Het is tijd om een veilige toeleveringsketen te creëren, die zich dichter bij huis of bij bondgenoten bevindt, waardoor de kans op verlies van intellectueel eigendom wordt geminimaliseerd. Als bij de toekenning van middelen deze kwesties zorgvuldig worden overwogen, zullen we weer in de voorhoede van deze maatschappijbepalende technologie terechtkomen.”
Stringer gelooft dat de CHIPS Act al het gewenste effect heeft om de VS concurrerender te maken qua productie van halfgeleiders. "Veel fabrikanten zijn nog steeds van plan om naar onshore of nearshore te gaan. In feite bevinden we ons in de vroege stadia van de migratie van het halfgeleider-ecosysteem. Hoewel het bouwen van nieuwe fabrieken tijd kost, zullen organisaties ook zoeken naar de meest strategische mogelijkheden om de productie, het ontwerp, de verpakking en de fotomasking van chips en andere kritische componenten zo dicht mogelijk bij de VS te laten gebeuren."
De CHIPS Act en soortgelijke steun in EMEA leiden tot sterke inspanningen om het mondiale aanbod opnieuw in evenwicht te brengen, merkt Waite op: “Maar in absolute cijfers ligt het ver onder dat van Azië. De horizonverbintenis van Samsung van ruim 400 miljard dollar, samen met de investering van 100 miljard dollar van TSMC in Taiwan en 40 miljard dollar in Arizona, is onthutsend."
PROGNOSES EN PIJNPUNTEN
In 2022 bedroeg de wereldwijde omzet van de halfgeleiderindustrie 573,5 miljard dollar, het hoogste jaartotaal ooit en een stijging van 3,2% ten opzichte van het totaal van 2021. Toen werd volgens SIA circa 555,9 miljard dollar gerealiseerd. De verkoop vertraagde echter tijdens de tweede helft van vorig jaar. Zo kwam de wereldwijde verkoop in december 2022 neer op 43,4 miljard dollar, een daling van 4,4% ten opzichte van november 2022.
Toch gelooft Neuffer dat de halfgeleidermarkt op lange termijn weer aan kracht zal winnen. "Ondanks verkoopschommelingen op korte termijn, als gevolg van de cycliciteit van de markt en macro-economische omstandigheden, blijven termijnvooruitzichten voor de halfgeleidermarkt op lange termijn ongelooflijk sterk. Dit komt omdat chips een steeds grotere rol spelen in het slimmer, efficiënter en beter verbonden maken van de wereld."
Waite van Genpact schetst ook een optimistisch beeld, maar hij maakt ook een kanttekening. "Met een verwachte groei van de industrie van 583 miljard dollar in 2021 naar 1.000 miljard dollar in de komende jaren, zullen er zeker gebieden zijn met onvoldoende aanbod." Ook al is er in 2023 een duidelijke terugval, het pad naar een halfgeleiderindustrie van 1 biljoen dollar is volgens hem nog steeds in zicht. “Maar enkele forse uitdagingen op het gebied van veerkracht, uitbreiding van de toeleveringsketen van zowel chipcapaciteit als het hele ondersteunende ecosysteem, alsook de oorlog om talent moeten worden aangepakt om deze groei te realiseren. Bovendien zullen het pandemiebeleid, de sancties en de IP-beperkingen de komende jaren belangrijke obstakels blijven. Alles wijst er echter op dat verschillende segmenten in de tweede helft van 2023 een evenwicht en een overschot zullen zien. De groei van nieuwe regio's, zoals India, zal tijd en aanzienlijke investeringen vergen, omdat de infrastructuur nog niet aanwezig is."
